Được phát hiện từ năm 1969 nhưng đến nay, ngay người trong ngành là PGS, TS Phạm Mai Hùng (Hội Khoa học Lịch sử Việt Nam) cũng phải thốt lên sửng sốt vì không ngờ giá trị khu di tích lớn đến vậy.
Khu di chỉ Vườn Chuối có diện tích hơn 19.000m2. Hiện nay, toàn bộ diện tích này đã bị quy hoạch vào dự án Thăng Long 9 (khu đô thị Kim Chung - Di Trạch). Quả thật, nói đến Khu di tích Vườn Chuối nhiều người hiện nay còn chưa biết. Ngay trong quá trình phát hiện hiện vật từ năm 1969 nhưng mãi đến năm 2007, những cuộc khảo cổ đầu tiên mới được thực hiện và hiện nay nhiều khu vực vẫn được dùng để trồng chuối, để rác phế liệu.
    |
 |
|
Hiện trường khai quật khảo cổ học tại Vườn Chuối (Hoài Đức, Hà Nội). Ảnh: LINH ANH. |
Thạc sĩ Hoàng Văn Diệp, Trường Đại học Khoa học Xã hội và Nhân văn (ĐH Quốc gia Hà Nội) cho rằng, Khu di tích Vườn Chuối là một di tích khảo cổ cực kỳ quan trọng, chứng minh quá trình chiếm lĩnh khu vực đồng bằng của các cộng đồng dân cư cổ ở miền Bắc Việt Nam. Cùng với một số di tích khác ở Hà Nội, chủ nhân của những di tích này chính là chủ nhân đầu tiên của vùng đất Hà Nội ngày nay, làm cơ sở và nền tảng cho sự phát triển của Tống Bình-Đại La-Thăng Long-Đông Đô-Hà Nội. GS, TS Lâm Thị Mỹ Dung bổ sung: Khu di tích Vườn Chuối mang nhiều giá trị nổi bật về thẩm mỹ, lịch sử, khoa học… Trong các hố khai quật, đã phát hiện được dấu tích của 28 mộ táng thuộc văn hóa Đông Sơn. Ngoài ra, nhiều di vật thể hiện quá trình hình thành và cư trú của con người từ giai đoạn Đồng Đậu, Gò Mun và Đông Sơn.
PGS, TS Tống Trung Tín, Chủ tịch Hội Khảo cổ học Việt Nam đánh giá cao các hiện vật ở đây tương đương với thời đại tiền Hùng Vương và Hùng Vương, những giai đoạn dựng nước đầu tiên của người Việt cổ. Đây là giai đoạn mà để nghiên cứu chủ yếu phụ thuộc vào khảo cổ học. Trong khi, ngay Phú Thọ, mảnh đất thờ Quốc Tổ vua Hùng cũng có hơn 90% khu di chỉ khảo cổ học đã bị mất thì việc bảo tồn Khu di chỉ học Vườn Chuối sẽ hỗ trợ rất lớn cho tiến trình nghiên cứu sự hình thành và phát triển đời sống dân cư Việt cổ. Khu di tích lưu giữ hiện vật trải qua nhiều giai đoạn nên việc bảo vệ di tích này là nhiệm vụ cấp bách. Muốn vậy, cần sớm xếp hạng di tích để khu vực Vườn Chuối nhận được sự bảo vệ cần thiết.
Ông Trương Minh Tiến, Phó giám đốc Sở Văn hóa, Thể thao TP Hà Nội cho rằng, với những giá trị quan trọng như vậy, toàn bộ khu vực Vườn Chuối cần tiếp tục được thám sát, nghiên cứu. Để hài hòa bảo tồn và phát triển, cần kiến nghị UBND thành phố giao Sở Văn hóa, Thể thao tiếp tục hoàn thiện, tập hợp hồ sơ khoa học về khu khảo cổ; tiếp thu hiện vật trong quá trình khai quật 8 đợt khảo cổ, phối hợp với Bảo tàng Hà Nội sưu tầm, có thể sẽ triển lãm giới thiệu cho công chúng… Ngoài ra, đề nghị Sở Quy hoạch-Kiến trúc tiếp thu ý kiến, điều chỉnh quy hoạch chi tiết của khu vực này, yêu cầu chủ đầu tư dành một phần diện tích để bảo tồn.
LAN DỊU