Trong những năm qua, Thường Tín vẫn giữ được truyền thống văn hóa tốt đẹp của địa phương, nêu cao tinh thần thi đua yêu nước.
Về Thường Tín lần này, chúng tôi muốn tìm đến gia đình cụ Vũ Duy Thanh, người được Bác Hồ gửi thư cảm ơn vì đã góp tiền ủng hộ bộ đội và du kích xã. Bức thư hiện được lưu tại Bảo tàng Hồ Chí Minh. Thư đề tháng 6-1948, không đề ngày, nhưng chắc chắn được viết sau ngày 11-6-1948 (ngày Bác Hồ ra Lời kêu gọi thi đua ái quốc). Nội dung bức thư như sau: "Tôi cảm ơn cụ đã gửi cho tôi 500 đồng để làm giải thưởng cho bộ đội và đã quyên cho xã 50 đồng để thưởng đội du kích xã, trong cuộc luyện quân lập công. Tôi lại cảm ơn cụ đã chịu khó dạy học cho các cháu trong làng. Lòng tận tụy của cụ rất là đáng kính. Tôi mong cụ hăng hái kêu gọi đồng bào trong xã xung phong thi đua ái quốc".
    |
 |
|
Đại tá, cựu chiến binh Lương Văn Tăng giới thiệu về thư viện làng Bình Vọng. |
Trưởng Phòng Văn hóa-Thông tin huyện Thường Tín Lê Mạnh Cường tra thông tin và cho chúng tôi biết thêm: Cụ Thanh người làng Ba Lăng, xã Dũng Tiến. Về làng Ba Lăng, chúng tôi hỏi thăm đến cụ Vũ Xuân Nùng là con trai lớn của cụ Thanh. Theo lời cụ Nùng: Vào thời điểm năm 1948, cụ Vũ Duy Thanh là một giáo chức đã đi dạy học tại nhiều nơi trong và ngoài tỉnh. Cụ Thanh có 11 người con, tất cả đều đi theo, ủng hộ cách mạng. Gia đình cụ hiện vẫn lưu tấm bảng vàng ghi công của Chính phủ. Cụ Thanh mất năm 1969. Cả cuộc đời cụ luôn hăng hái thi đua ái quốc. Đến nay tấm gương của cụ vẫn được con cháu tiếp nối.
Truyền thống của người dân Thường Tín bắt nguồn từ tình yêu quê hương đất nước, từ trí tuệ tài năng và cả những trầm tích văn hóa trong tâm hồn. Chúng tôi đi dọc theo dòng sông Tô Lịch, qua nhiều làng nghề nổi tiếng của huyện Thường Tín, mùa này lúa đương ngậm sữa, đồng quê thơm mát, những con đường thẳng tắp vạch qua những ao sen càng làm bức tranh phong cảnh làng quê thêm sinh động. Về thăm nhà thờ của danh nhân Nguyễn Trãi tại xã Nhị Khê, chúng tôi gặp hai cụ Nguyễn Mây và Nguyễn Thông là hậu duệ đời thứ 16 và 17 của danh nhân Nguyễn Trãi. Cả hai cụ kể về lịch sử hình thành làng, xã với bao truyền thuyết. Trong câu chuyện có nhắc đến nét văn hóa rất quý của người dân địa phương mà đến nay vẫn còn làm theo lời dặn của tổ tiên, ấy là: Học phải học giỏi để làm quan, để giúp dân; đi lính thì phải dũng cảm để làm tướng, giúp nước; buôn-phải có tín, có chí để trở thành doanh nhân; làm nghề thì phải chuyên cần để thành thợ khéo. Cái chí của tiền nhân đã để lại cho làng xã bao danh nhân, bao người kiệt hiệt, thuở trước có thể nhắc đến những “Ngô gia văn phái”, “Đông Kinh nghĩa thục” (có người khởi xướng là Lương Văn Can, người làng Nhị Khê). Số lượng các nhà khoa bảng, trí thức nổi tiếng của Thường Tín có đến 200 người, riêng thời phong kiến, Thường Tín có 68 tiến sĩ.
Nói về truyền thống khoa bảng, người ta không thể không nhắc đến làng Bình Vọng, xã Bình Văn, huyện Thường Tín. Làng có 7 tiến sĩ được ghi danh trên bia trong Văn Miếu-Quốc Tử Giám, Hà Nội. Hiện nay, truyền thống ấy vẫn được tiếp tục phát huy. Chúng tôi đến thăm “thư viện” của làng Bình Vọng. Tiếp chúng tôi, Đại tá, cựu chiến binh Lương Văn Tăng kể trong niềm xúc động xen lẫn tự hào: “Thư viện làng lập đầu năm 1999 với mục đích mang tri thức đến cho nhân dân, tạo không gian văn hóa để các cháu thiếu nhi vui chơi, học tập. Từ cơ sở vật chất ban đầu là những kệ sách cũ nát với 1.000 cuốn sách, đến nay thư viện đã có 3 phòng đọc, với hơn một vạn cuốn sách, trong đó có nhiều bộ sách quý. Số cộng tác viên cũng đã phát triển lên đến 127 người, lượng bạn đọc ổn định vào khoảng 700 người”. Một điều đáng mừng là “thư viện làng” đến nay được nhiều tổ chức trong nước và quốc tế biết đến, coi đó là hình mẫu để học tập. Hằng năm, thông qua dự án Ford, Việt kiều gửi tặng thư viện làng Bình Vọng rất nhiều cuốn sách có giá trị.
Với 445 di tích được kiểm kê, trong đó 110 di tích được xếp hạng cấp tỉnh và cấp quốc gia đã minh chứng cho một miền quê giàu truyền thống văn hóa. Vùng đất được phong danh hiệu Anh hùng LLVT nhân dân thời kỳ chống Pháp (1945-1954) hôm nay vẫn phát huy tinh thần kiên cường cách mạng, tự lực, tự cường xây dựng quê hương. Toàn huyện đã có 19 xã đạt chuẩn nông thôn mới; năm 2018 phấn đấu xây dựng thêm 5 xã đạt chuẩn. Những con đường liên thôn, liên xã trải nhựa xuyên qua những cánh đồng, uốn lượn bên bờ sông Nhuệ, sông Tô, những nhà văn hóa khang trang đầy sức sống, làng quê trù phú thanh bình, mặt người rạng rỡ… Đó chính là biểu hiện và kết quả sinh động của phong trào Thi đua yêu nước từ quá khứ đến hôm nay của Đảng bộ, chính quyền, nhân dân và LLVT huyện Thường Tín.
Bài và ảnh: NGUYÊN PHONG