Có cảm giác Hà Nội được Nguyễn Ngọc Tiến khám phá ngang dọc trong không gian ba chiều, nào là “Đi ngang Hà Nội”, “Đi dọc Hà Nội”, “Đi xuyên Hà Nội”, và rồi cả “5678 bước chân quanh Hồ Gươm”. Thôi thì còn nhiều sách ông viết về Thủ đô, nhưng chỉ nội 4 cuốn trên thôi cũng cho thấy ông nằm lòng ngóc ngách Hà thành như lòng bàn tay mình.
Năm 2008, nhà báo Nguyễn Ngọc Tiến ra mắt cuốn khảo cứu về Hà Nội đầu tiên “5678 bước chân quanh Hồ Gươm”. Cuốn sách đã cung cấp cho bạn đọc rất nhiều tư liệu thú vị. Tác giả của cuốn sách cho hay: “Ý tưởng viết cuốn sách này có từ năm 2002. Tòa soạn Báo Hànộimới nằm ngay bên Hồ Gươm nên những lúc rỗi việc, tôi thường thẩn thơ dạo quanh hồ và nhận ra rằng vẫn còn nhiều chuyện chưa biết, chưa viết. Đó là những câu chuyện truyền miệng và có thể trong suy nghĩ của nhiều người toàn chuyện lặt vặt, song đôi khi đó chính là hồn cốt của đời sống thị dân. Thế là ý tưởng cuốn sách ra đời”.
    |
 |
|
Nhà Hà Nội học Nguyễn Ngọc Tiến tại một cuộc triển lãm của ông. Ảnh: LINH TÂM. |
Những lần tái bản liên tiếp của “5678 bước chân quanh Hồ Gươm” đã mang đến nguồn cảm hứng sáng tác, nghiên cứu cho Nguyễn Ngọc Tiến, để ông có thêm những trải nghiệm, thêm hiểu hơn đất trời, con người, văn hóa… Hà Nội. Có cảm giác tình yêu của Hà Nội trong Nguyễn Ngọc Tiến tựa như suối nguồn tuôn chảy, khi ông liên tiếp cho ra mắt cuốn “Đi ngang Hà Nội” (năm 2012), “Đi dọc Hà Nội” (năm 2012), “Đi xuyên Hà Nội” (năm 2015), tạo nên một bộ sách khảo cứu về Hà Nội vô cùng thú vị. Yêu và tôn thờ mảnh đất Thăng Long kinh kỳ, nhà Hà Nội học Nguyễn Ngọc Tiến dành phần lớn cuộc đời nghiên cứu, viết về quê hương ông. Và Hà Nội tựa như một cây đại thụ khổng lồ, đã cho ông và bao người khác bóng mát, sự chở che, nguồn cảm hứng bất tận để dấn thân vào những đề tài rất đỗi mộc mạc, thân thương mà cũng hết sức đời thường của Hà thành.
Nguyễn Ngọc Tiến sinh ra và lớn lên ở vùng ven nội thành Hà Nội (nay thuộc khu phố Vọng, quận Hai Bà Trưng). Từng là lính chiến đấu tại chiến trường biên giới Tây Nam, rồi học chuyên ngành Lý luận-Biên kịch ở Trường Đại học Sân khấu-Điện ảnh Hà Nội, nhưng nghề báo lại chọn ông. Nhưng có lẽ, điều khiến Nguyễn Ngọc Tiến tự hào nhất, đó là sau khi nghỉ hưu, mỗi khi ai đó điện thoại hay tìm gặp ông, mọi người đều muốn gặp gỡ trao đổi với một sử nhân về Hà Nội.
Từng có lần ông tâm sự tình yêu của ông dành cho Hà Nội là vô bờ bến, ông yêu từng con ngõ nhỏ, từng ô cửa, những hàng sấu già trên phố Phan Đình Phùng, Trần Phú, Trần Hưng Đạo. Một tối mùa đông dạo phố, ngước nhìn lên trời, để rồi bắt gặp cây bàng khẳng khiu trút hết lá mà sao vẫn có hồn đến thế. Đất trời, cỏ cây, con người Hà Nội là như thế, dù trong khó khăn, trong những năm tháng chiến tranh hay thời kỳ bao cấp, lúc nào cũng trọng nghĩa trọng tình để nương tựa vào nhau vượt qua gian khó.
Nguyễn Ngọc Tiến ngẫm về Hà Nội như thế, để rồi ông thì thầm với đất trời Thăng Long: “Đây là vùng đất có nhiều kỷ niệm, ký ức nhất đối với tôi. Không chỉ là nơi sinh ra tôi mà Hà Nội còn nuôi tôi bằng cái nôi văn hóa. Tình yêu của tôi với Hà Nội là sự thẩm thấu dần dần, tự nhiên. Những chuyện tôi kể về Hà Nội là sự tích lũy kiến thức từ rất lâu. Đó là những điều tôi đọc được trong sách, báo cũ, nhất là các báo xuất bản trước năm 1954. Là những tư liệu tôi đã khai thác từ những người hiểu biết, sống lâu tại Hà Nội… Cuối cùng, là sự trải nghiệm của bản thân”.
Dù đã “đi dọc”, “đi ngang”, “đi xuyên” và cả “đi quanh” Hà Nội, nhà Hà Nội học Nguyễn Ngọc Tiến vẫn cho rằng hiểu biết về mảnh đất Hà thành trong ông đâu đó vẫn còn hạn chế. Và đó lại chính là điều giúp ông thêm yêu quê hương.
NGUYỄN THƯ