Với bề dày truyền thống văn hóa, lịch sử lâu đời, có nhiều di sản văn hóa hấp dẫn; có nguồn tài nguyên tự nhiên độc đáo nhất trong cả nước; hội tụ những thời cơ, thuận lợi và thách thức của đất nước trong thời kỳ đổi mới hiện nay.
Việc lựa chọn đi tiên phong trong cả nước nghiên cứu, xây dựng các giải pháp nhằm phát triển công nghiệp (CNVH) là điều rất cần thiết. Đây là “điểm nhấn” quan trọng của Thủ đô Hà Nội trong việc triển khai nhiệm vụ, cụ thể hóa Nghị quyết 33 (khóa XI).
Xuất phát từ yêu cầu, nhiệm vụ đặt ra, và để có thêm những căn cứ khoa học và thực tiễn, sáng 9-7, tại Hà Nội, Thành ủy Hà Nội tổ chức tọa đàm “Phát triển công nghiệp văn hóa ở trên địa bàn Thủ đô giai đoạn 2021 - 2025, định hướng đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045 - Thực trạng và giải pháp”.
Phát triển văn hóa truyền thống gắn với hiện đại
Tọa đàm nhận được nhiều ý kiến tham vấn, đóng góp tích cực từ các cơ quan Trung ương, các nhà khoa học, nhà nghiên cứu, các chuyên gia trên lĩnh vực văn hóa cũng như những sáng kiến góp ý, hiến kế các ý tưởng của các tổ chức, cá nhân, doanh nghiệp và cộng đồng sáng tạo địa bàn Thủ đô.
Tại tọa đàm, các đại biểu đã thảo luận về Đề án phát triển công nghiệp văn hóa Thủ đô Hà Nội giai đoạn 2021 - 2025, định hướng đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045.
Phát biểu khai mạc tại tọa đàm, Ủy viên Ban Thường vụ, Trưởng ban Tuyên giáo Thành ủy Hà Nội Bùi Huyền Mai khẳng định: Tròn 20 năm sau khi Hà Nội đón nhận danh hiệu “Thành phố vì hòa bình” do UNESCO trao tặng, ngày 30-10-2019, Thành phố Hà Nội tiếp tục được vinh danh (cùng 66 Thành phố trên thế giới) là thành viên “Mạng lưới các thành phố sáng tạo” của UNESCO trên lĩnh vực “Thiết kế”. Sự kiện này đã giúp xác lập mục tiêu phát triển văn hóa mới, truyền cảm hứng sáng tạo và định vị thương hiệu mới cho Hà Nội trên trường quốc tế; là bước tiến thuận lợi cho Thủ đô có điều kiện phát huy sức mạnh tổng hợp các nguồn lực kinh tế, chính trị, xã hội, nhất là khai thác, phát huy tối đa các nguồn lực văn hóa và con người, đồng thời quyết tâm chuyển hóa cho được nguồn lực ấy thành “sức mạnh mềm”, đảm bảo thúc đẩy mạnh mẽ việc kế thừa và phát triển dòng chảy văn hóa sáng tạo của Thủ đô ngàn năm văn hiến. Đó cũng là nhiệm vụ đặt ra sau khi Hà Nội được công nhận là “Thành phố sáng tạo”.
Theo Trưởng ban Tuyên giáo Thành ủy Hà Nội Bùi Huyền Mai: Để hiện thực hóa việc phát triển các ngành công nghiệp văn hóa trở thành ngành kinh tế mũi nhọn, có sự phát triển rõ rệt cả về chất và lượng, tạo nền tảng vững chắc, động lực quan trọng thúc đẩy xây dựng “Thành phố sáng tạo”, trong thời gian tới, bên cạnh những cơ hội, thuận lợi, Thành phố Hà Nội cũng nhận thấy còn nhiều hạn chế, khó khăn, thách thức như: Nhận thức của một số cấp ủy, chính quyền hệ thống các cấp, nhất là cấp cơ sở về quan điểm, chủ trương, phát triển công nghiệp văn hóa của Đảng, Nhà nước còn chưa được đầy đủ, thị trường văn hóa trên lĩnh vực công nghiệp văn hóa còn manh mún, chưa hoàn thiện; các thách thức từ vấn đề toàn cầu hóa và hội nhập quốc tế; bối cảnh của cuộc Cách mạng công nghiệp lần thứ tư (4.0); chuyển đổi số, phát triển kinh tế số, văn hóa số; thiếu cơ chế phối hợp, liên kết tuần hoàn, bền vững giữa các lĩnh vực công nghiệp văn hóa; tình trạng vi phạm bản quyền ở nhiều lĩnh vực sáng tạo còn diễn ra; thị trường văn hoá phát triển chưa tương xứng với tiềm năng, lợi thế…
    |
 |
| Tái hiện hình ảnh nét cổ xưa của Hà Nội trên phố Phùng Hưng. |
|
 |
| Một trong những không gian văn hóa sáng tạo ở phố cổ Hà Nội. |
Đồng chí Phạm Tuấn Long, Phó bí thư, Chủ tịch UBND quận Hoàn Kiếm cho biết: Đối với công nghiệp văn hóa cần nói rõ, quan tâm đến ngành cụ thể, đặc biệt nghệ sĩ, nghệ nhân trên địa bàn Hà Nội. Đối với lịch sử văn hóa, Hà Nội là nơi có nhiều di tích, sản phẩm sáng tạo, có những tác phẩm nghệ thuật có giá trị lớn nên cần phải có chiến lược bảo tồn, phát triển lâu dài. Quận Hoàn Kiếm xác định là trung tâm, là nơi tiếp nhận các loại hình văn hóa quốc tế và của các địa phương trong cả nước, đồng thời bảo tồn các giá trị văn hóa truyền thống. Vì vậy, phát triển văn hóa truyền thống gắn với hiện đại.
Con người là nhân tố quyết định
Đóng góp ý kiến vào Đề án, đồng chí Lê Trung Kiên, Thành ủy viên, Bí thư Huyện ủy Đông Anh cho rằng: Đề án phát triển công nghiệp văn hóa là nguồn lực quan trọng cho sự phát triển của Thủ đô. Muốn xây dựng văn hóa thì phải phát triển nội hàm văn hóa, muốn văn hóa trở thành ngành công nghiệp mũi nhọn thì trong 13 lĩnh vực của CNVH thì thiếu yếu tố công nghiệp 4.0.
Khẳng định công nghiệp văn hóa thì yếu tố quyết định là con người. Tiềm năng thế mạnh của thủ đô từ văn hóa truyền thống đến hiện đại thì yếu tố con người là quyết định. Vì vậy, cần đầu tư thu hút nhân tài và nhà đầu tư…
Nói về phát triển khu văn hóa nghệ thuật Xứ Đoài, đồng chí Phạm Thị Thanh Mai, Bí thư Thị ủy Sơn Tây cho rằng: Theo quy hoạch chung Thủ đô Hà Nội đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2050, thị xã Sơn Tây được quy hoạch là đô thị văn hóa lịch sử du lịch nghỉ dưỡng, đô thị vệ tinh của Thủ đô Hà Nội. Vì vậy, quy hoạch phát triển CNVH trên địa bàn phải căn cứ tiềm năng, thế mạnh của thị xẽ tập trung vào các lĩnh vực tiềm năng như du lịch văn hóa, tham quan di tích lịch sử, nghệ thuật biểu diễn, làng nghề thủ công truyền thống phục vụ du lịch, đưa du lịch trở thành ngành kinh tế mũi nhọn của thị xã.
Cũng nói về vấn đề du lịch văn hóa, đại diện Sở Du lịch Hà Nội nhấn mạnh: Du lịch văn hóa là một trong những hình thức căn bản của du lịch, là loại hình du lịch khai thác các giá trị văn hóa, tạo thành sản phẩm du lịch nhằm thỏa mãn nhu cầu của du khách, mang lại lợi ích kinh tế - xã hội cho quốc gia, đồng thời góp phần bảo tồn và phát huy các giá trị của di sản văn hóa Việt Nam trong thời hội nhập. Hơn thế, các giá trị của di sản văn hóa Việt Nam không chỉ tạo nên sự hấp dẫn, sự khác biệt trong sản phẩm du lịch, mà còn là nguồn lực, là sức mạnh “mềm” cho phát triển bền vững và quảng bá thương hiệu quốc gia. Phát triển du lịch thành ngành công nghiệp văn hóa sẽ biến các thành quả sáng tạo căn bản của Việt Nam thành hàng hóa thỏa mãn nhu cầu văn hóa đa dạng của khách du lịch. Đó là quá trình sản xuất, phổ biến, tiêu dùng các sản phẩm du lịch văn hóa và các dịch vụ du lịch văn hóa theo phương thức công nghiệp hóa.
Trên thực tế, du lịch văn hóa phát triển thì các giá trị văn hóa truyền thống được bảo tồn, phát huy. Điển hình ở Hà Nội, các đơn vị nghệ thuật truyền thống như Nhà hát múa Rối Thăng Long đã hoạt động kinh doanh rất tốt, thu hút hàng trăm nghìn lượt khách hàng năm, là điểm đến không thể thiếu của bất cứ du khách nước nào khi tham quan Thủ đô Hà Nội... Ngoài ra, du lịch văn hóa Hà Nội đưa nhiều khách tới các điểm di tích nổi tiếng như: Khu di tích Hoàng thành Thăng Long, Nhà tù Hỏa Lò…
Việc ưu tiên đầu tư nguồn lực vào xây dựng các ngành CNVH, tạo động lực phát triển, vừa cạnh tranh vừa hợp tác được với sự phát triển của các ngành CNVH trong khu vực và trên thế giới; giữ gìn bản sắc dân tộc, chống sự xâm nhập của các sản phẩm văn hóa ngoại lai, tạo nên sức mạnh mềm của văn hóa Thủ đô đối với đời sống văn hóa cả nước thông qua phát triển các ngành CNVH.
Bài, ảnh: KHÁNH HUYỀN