QĐND Online - Làng Lệ Mật (quận Long Biên, Hà Nội) là một ngôi làng nổi tiếng với nghề nuôi rắn; du khách thập phương khi đến đây vào dịp cuối tháng 3 âm lịch không những được thưởng thức các món ăn thơm ngon, bổ dưỡng từ thịt rắn mà còn được xem tiết mục múa Giảo Long đặc sắc - một trong mười điệu múa cổ của đất Thăng Long.

Hội làng Lệ Mật diễn ra từ ngày 20 đến ngày 24-3 âm lịch. Lễ hội là dịp để người dân làng tưởng nhớ tới công đức Thành hoàng làng, người đã có công diệt trừ Giảo Long (một loài rắn có vảy rồng) cứu công chúa nhà Lý rồi sau đó đã đứng ra xin đất cho dân làng lập ấp khai hoang, an cư lạc nghiệp. Điệu múa Giảo Long do những nghệ nhân trong làng biểu diễn là một điệu múa không thể thiếu trong lễ hội làng Lệ Mật. Trong 4 ngày diễn ra lễ hội, ngày nào điệu múa ấn tượng này cũng được trình diễn.

Múa Giảo Long có 4 trường đoạn. Trường đoạn một miêu tả cảnh công chúa nhà Lý đi du ngoạn trên sông Đuống rồi không may bị Giảo Long bắt. Trường đoạn hai miêu tả cảnh chàng trai họ Hoàng làng Lệ Mật xin phép vua Lý đi đánh Giảo Long cứu công chúa nhưng chưa thành công. Trường đoạn ba miêu tả cảnh chàng trai quyết chiến với Giảo Long lần cuối và chiến thắng, cứu được công chúa. Đây là trường đoạn hấp dẫn và cao trào nhất trong điệu múa, thể hiện cho sức mạnh và ý chí muốn chinh phục thiên nhiên, bài trừ cái xấu, là cuộc chiến giữa cái thiện và cái ác.

Trường đoạn cuối là cảnh ăn mừng chiến thắng. Nhà vua thưởng cho chàng trai họ Hoàng vàng bạc châu báu nhưng chàng từ chối. Thay vào đó, chàng xin nhà vua cấp cho vùng đất mới ở phía Tây kinh thành Thăng Long, lập nên 13 làng, tục gọi là thập tam trại, trong đó có làng Lệ Mật.

Theo quan niệm của người dân làng Lệ Mật, năm nào hội làng diễn ra tưng bừng, điệu múa Giảo Long được nhiều người tung hô thì năm đó dân làng sẽ có một cuộc sống bình yên, ấm no và hạnh phúc.

Cảnh công chúa đi du ngoạn bên sông Đuống.
Giảo Long đột nhiên xuất hiện và bắt mất công chúa.
Nghệ nhân Hoàng Ngọc Dậu (hơn 80 tuổi) trong vai tướng nhà Lý điều quân binh đi đánh Giảo Long.
Anh Trần Minh Trí trong vai chàng trai họ Hoàng quyết giao đấu với Giảo Long.
Dân làng ăn mừng chiến thắng sau khi giết được Giảo Long và cứu công chúa.

HƯƠNG GIANG-TRẦN HUYỀN (thực hiện)