QĐND - Thế kỷ trước, những người yêu chèo hẳn không lạ gì với một trong những biểu tượng chèo đất Bắc, rạp Sán Nhiên Đài của ông trùm Nghị (tức Nguyễn Đình Nghị). Sán Nhiên Đài, sau đổi tên thành rạp Quảng Lạc, rồi Hiệp Thành… là nơi ông trùm Nghị thực hiện nhiều cải tổ lớn, góp phần đưa chèo từ cửa đình ra phố, từ sân đình lên rạp. Những tên tuổi như: Nguyễn Kim Phụng, Ba Tuyên, Thanh Nhã… với những vở chèo cải lương ra mắt từ nửa đầu những năm 1930, kịp thời cứu vãn những chiếu chèo đã dần bị khán giả thờ ơ.

Vào khoảng những năm 1960, đất nước khó khăn, địa chỉ số 50 Đào Duy Từ của rạp Sán Nhiên Đài xưa trở thành nơi ăn chốn ở cho gia đình các nghệ sĩ. Họ dựng nhà bằng tre liếp trên nền rạp hát, một số tận dụng tầng hai để ở và ngăn cách phòng nọ với phòng kia bằng giấy dầu. Trận hỏa hoạn năm 1983, rạp hát bị thiêu trụi, đẩy các gia đình sống trong rạp lâm vào cảnh sống tạm bợ trong nhiều năm cho đến khi được di dời để xây dựng Trung tâm Giao lưu văn hóa phố cổ Hà Nội.

Trung tâm Giao lưu văn hóa phố cổ Hà Nội.

Với sự cố vấn của chuyên gia đến từ thành phố Toulouse (Pháp), những ngày đầu tháng 2-2015, UBND quận Hoàn Kiếm đã khai trương Trung tâm Giao lưu văn hóa phố cổ Hà Nội. Trung tâm được xây dựng theo kiến trúc hiện đại mô phỏng hình dáng nhà ống trong phố cổ Hà Nội, với các sân trong, cây xanh và giếng trời. Vẫn còn đó bức tường chứng nhân của lịch sử, phần móng cũ và tường bao khu rạp Sán Nhiên Đài xưa để gợi nhớ về một không gian biểu diễn đặc trưng cho lịch sử nghệ thuật dân tộc. Một kiến trúc hiện đại theo công năng sử dụng mới kết nối với không gian quá khứ bằng những kiến trúc cũ còn lại sau vụ cháy năm nào sẽ tránh được lối mòn theo kiểu giả cổ mà vẫn giữ được giá trị cốt lõi của công trình, ông Phạm Tuấn Long, Phó trưởng Ban Quản lý phố cổ Hà Nội, cho biết.

Ba tầng nổi và hầm của trung tâm giờ đây đều trở thành nơi tổ chức các sự kiện văn hóa, giới thiệu lịch sử hình thành và phát triển cùng các dự án của khu phố cổ. Hy vọng sắp tới sẽ còn nhiều nữa những công trình phục dựng, bảo tồn Hà Nội 36 phố phường.

Bài và ảnh: HUY AN