Ẩm thực ngõ hẻm ở Hà Nội

Chẳng thế mà chị đồng nghiệp có lần bảo tôi rằng: “Hà Nội có nhiều thứ muốn biết phải đi vào ngõ”. May áo dài hay đóng giày? Trong ngõ sẽ có! Áo may, giày đóng chắc chắn sẽ đẹp! Vân vân và vân vân... Có điều cuộc sống hiện đại khiến người ta luôn tìm cách đổ xô ra ngoài đường. Bây giờ ít ai còn đóng giày. Người ta sẽ mua giày ở cửa hàng thời trang hay trong siêu thị. Nhưng có một thứ mà cuộc sống hiện đại dường như ít khiến nó thay đổi hơn. Đó là ẩm thực. Có thể nói ẩm thực ngõ hẻm là một nét đặc trưng của Hà Nội mà ít nơi nào có. Chính vì vậy, dân sành ăn thường “mách” nhau rằng muốn ăn ngon phải vào… ngõ.

Trong ngõ thứ gì cũng có.

Bánh gối là món ăn “chơi” mà ai cũng biết. Ngõ số 9 Hòe Nhai là nơi đám thanh niên sành ăn vẫn thường tìm đến để thưởng thức món bánh thơm ngon, đặc trưng bởi lớp vỏ giòn và nước chấm chua ngọt, dậy mùi dấm ớt này. Ngõ cũng có bán cả bánh tôm, bánh bột lọc, há cảo, nem chua rán, nem tai cuốn, chè thập cẩm, trà sữa và nhiều đồ ăn vặt hấp dẫn khác. Vào mùa hè, một lựa chọn không tệ là ngồi đây thưởng thức ly chè ngọt mát khi chiều đã bớt nắng. Và còn gì hơn khi tầm 4 rưỡi, 5 giờ chiều mùa đông có một đĩa bánh tôm hay bánh gối nóng ròn, hít hà khi bữa cơm chiều còn chưa tới?

Ngõ số 9 Hòe Nhai, nơi lúc nào cũng tấp nập thanh niên tìm đến thưởng thức hương vị bánh gối, há cảo, nem cuốn, chè các loại...

Đó là những món ăn vặt. Còn vào bữa chính, nhất là khi muốn có một bữa trưa gọn nhẹ, thực khách có thể rảo bộ tới ăn bún ốc Ngõ Hàng Chai. Ngõ hơi hẹp nhưng bún và ốc béo, giòn cũng “đáng” để khách dành thời gian để đợi.

Chẳng xa Hàng Chai là mấy, Ngõ chợ Đồng Xuân ngay trên phố Cầu Đông lúc nào cũng đông người qua lại! Con ngõ chỉ dài khoảng 100m nhưng hai bên là đủ các quán ăn, từ cơm bụi cho tới bún, chè, tào phớ. Bún ốc Thúy ở đây đặc biệt ngon không chỉ bởi ốc béo giòn và thứ nước dùng nấu dấm bỗng thanh chua nhẹ nhàng mà còn đặc trưng với món chuối đậu ăn kèm. Nếu không thích bún ốc, thực khách có thể chọn bún chân giò, cơm sườn, cơm bình dân gọi món... Ngõ cũng có nhiều hàng chè đủ loại như chè ngô, chè bưởi, chè xanh... rất hợp để tráng miệng. Bún đậu mắm tôm cũng là một lựa chọn ở Ngõ chợ Đồng Xuân, nhưng nếu thực sự là tín đồ của món ăn bình dân này, thực khách nên tìm đến Ngõ 23 Phan Huy Ích, nơi có thể vừa ăn vừa ngắm nhìn vóc dáng của một khu tập thể cũ, với những bức tường cổ kính rêu phong.

Thực khách tấp nập ở ngõ chợ Đồng Xuân.

Bên trong quán bún ốc Thúy.

Sẽ là thiếu sót nếu không nói tới món ăn nổi tiếng của Hà Nội là phở. Phở ngon cũng có mặt trong ngõ; ai đã ăn Phở Bưng số 8 Hàng Trống sẽ không phản đối điều này. Trước đây, Phở Bưng được bán ngay ngã tư đèn xanh, đèn đỏ đầu Hàng Trống, đoạn giao giữa Hàng Bông và Hàng Gai. Người ăn ngồi trên vỉa hè, bưng bát phở đã đầy đủ gia vị, không có chỗ để bát. Có lẽ vì vậy mà mới có tên Phở Bưng. Sau này, khi vỉa hè được trả lại cho người đi bộ, Phở Bưng Hàng Trống chuyển vào trong ngõ và từ đó khách ăn phở cũng chỉ biết đến Phở Bưng - Ngõ số 8 Hàng Trống. Để phân tích xem nước phở trong veo ra sao, hương vị từng miếng thịt bò thái mỏng nó như thế nào, gia vị thái nhỏ dậy mùi tới đâu thì người viết chưa đủ khả năng. Chỉ biết rằng chẳng phải ngẫu nhiên mà trang web du lịch và ẩm thực nổi tiếng Saveur của Mỹ từng viết bài về Phở Bưng và cho rằng phở ở đây xếp vào nhóm ngon nhất Hà Nội (“Best ‘Pho’ in Hanoi”), sánh ngang Phở Bát Đàn, Phở Thìn, Phở Vui... Điều này cũng dễ hiểu, bởi chẳng ai muốn đi sâu vào trong một con ngõ mờ mờ tối, leo hai lượt cầu thang để ăn một bát phở không ra gì, nhất là khi thực khách lại đến từ nơi cách Hà Nội tới nửa vòng trái đất. Phở Bưng số 8 Hàng Trống đáng thưởng thức và trải nghiệm, ngay cả với người Hà Nội; chỉ lưu ý rằng quán mở cửa sau 4 giờ chiều và tương ớt ở đây rất, rất cay.

Lối lên Phở Bưng, số 8 Hàng Trống. Để thưởng thức món ăn đã từng lên trang web ẩm thực nổi tiếng của Mỹ Saveur, thực khách phải leo lên hai lượt cầu thang như thế này.

Hà Nội còn vô số những con ngõ ẩm thực như vậy và mỗi con ngõ thường đặc trưng cho một loại đồ ăn nhất định. Ai muốn ăn nem chua rán, mời tới Ngõ Tạm Thương; bún cá thì tới Ngõ 10, số 8 Nguyễn Trung Trực; bún ốc tóp mỡ thì đã có Ngõ Mai Hương (Bạch Mai); ốc luộc nổi tiếng Ngõ 51 Quốc Tử Giám; tào phớ thì Ngõ 105 Bạch Mai; bánh cuốn Kỳ Đồng Ngõ Cấm Chỉ; cơm rang Ngõ Tràng Tiền... Chừng đó con ngõ với chừng đó món ăn chắc cũng khiến bất cứ ai cũng phải tốn khá nhiều thời gian để thưởng thức và tìm hiểu.

Còn đây là đường vào quán bún cá Ngõ 10, số 8 Nguyễn Trung Trực.

Người Hà Nội vẫn hay nói “Hà Nội không vội được đâu!” có lẽ chẳng phải chỉ để nhắc nhau chậm lại trong tham gia giao thông mà còn nhắn nhủ rằng Hà Nội còn nhiều điều đặc biệt lắm; sống chậm rãi lại, thông thoáng hơn mới có thể hiểu được ý nghĩa của cuộc sống an nhiên nơi này.

Bài và ảnh: HỮU DƯƠNG