Buổi sớm nắng nhuộm vàng từng phố nhỏ, chúng tôi thong thả dạo bước đến chùa Thánh Chúa. Cánh cổng nhỏ nằm thu mình giữa hàng xoài xanh mát mắt dẫn bước chúng tôi vào khuôn viên chùa. Nền sân được lát bằng đá băm mặt trắng nối tiếp không gian rộng lớn hướng về phía tam quan. Tam quan chùa được xây dựng theo phong cách lầu ngũ môn hai tầng. Tầng trên có thiết kế 3 cửa tò vò, treo chuông, khánh. Đặc biệt, quả chuông đồng được đúc năm Mậu Tý niên hiệu Minh Mạng thứ 9 (1828) có khắc bài minh do Tiến sĩ Nguyễn Huy Trạc soạn với những câu văn đầy tính thiện, tính minh triết: “Từng nghe: Chuông là tiếng của nhạc. Hễ khua lên là có tiếng ngân vang. Thiện là tiếng của con người. Chớ bảo việc nhỏ mà không bàn đến. Cho nên bỏ cái cũ mưu tìm cái mới, âu cũng là trở lại cái xưa, dựng lại cái hỏng…”.

leftcenterrightdel
Tam quan chùa Thánh Chúa.

Bước qua tam quan, du khách bắt gặp nhà bia và hai cây muỗm cổ thụ cao che phủ không gian sân chùa. Tam bảo chùa mặt nhìn theo hướng tây nam, có kết cấu hình chuôi vồ. Tiền đường rộng 5 gian 2 dĩ, đầu hồi bít đốc, bộ vì nóc kiểu chồng rường giá chiêng. Thượng điện sâu 5 gian, thờ Phật. Hai bên chính điện có vườn rộng và cửa ngách thông với mặt sau, dẫn đến hành lang và nhà Tổ, nhà thờ Đức Địa Tạng, nhà Mẫu, nhà Tăng; vườn tháp mộ. Chùa Thánh Chúa được xây dựng từ trước năm 1063. Trải qua bao thăng trầm, biến đổi, ngôi chùa còn lưu giữ được các hiện vật gỗ sơn son thếp vàng, các đồ thờ tự như hoành phi, câu đối, chuông đồng… có niên đại từ thế kỷ 17-19. Đặc biệt, chùa có một hệ thống tượng phong phú với 77 pho tượng Phật, Bồ Tát, La Hán, Hộ Pháp, Bát bộ Kim cương, Thập điện Diêm Vương… bằng gỗ và đất nung.

Nói về chùa Thánh Chúa, người dân phường Dịch Vọng vẫn tự hào khi nhắc đến câu ca dao được truyền tụng trong dân gian: Ngàn năm nay có mấy chùa/ Có chùa Thánh Chúa hai vua tôn thờ. Về sự kiện gắn liền với vua Lý Nhân Tông, sách "Đại Việt sử ký toàn thư" ghi chép lại: “Quý Mão, Chương Thánh Gia Khánh năm thứ 5 (1063), (Tống Gia Hựu năm thứ 8). Bấy giờ vua xuân thu đã nhiều, tuổi 40 mà chưa có con trai nối dõi, sai Tri hậu nội thần Nguyễn Bông làm lễ cầu tự ở chùa Thánh Chúa, sau đó Ỷ Lan phu nhân có mang sinh hoàng tử Càn Đức-tức Nhân Tông”. Sử cũ cũng chép lại đầu thế kỷ 15, Lê Nghi Dân làm loạn, đem hơn trăm quân vào cung cấm hạ sát vua Lê Nhân Tông rồi lên ngôi vua. Ngô Thị Ngọc Dao cùng con trai là Lê Tư Thành phải chạy lánh nạn, mặc áo cà sa, ở lẫn với tăng, tiểu trong chùa Thánh Chúa. Các đại thần sau đó đã làm cuộc đảo chính, phế truất Lê Nghi Dân. Hai vị tôi trung là Đinh Liệt và Nguyễn Xí mang xe kiệu đến chùa Thánh Chúa rước Lê Tư Thành về triều, tôn lên làm vua, hiệu là Lê Thánh Tông.

Chuyện xưa, tích cũ vang vọng. Giờ đây, chùa Thánh Chúa nằm khiêm nhường giữa khuôn viên trường đại học kể tiếp câu chuyện thiện tâm ở đời. Trụ trì chùa Thánh Chúa là Ni trưởng Thích Đàm Văn vừa thu thần viên tịch, trụ thế 105 tuổi, cống hiến cả đời mình cho Phật pháp, cho chúng sinh. Ni cô Thích Đàm Xuyên là người kế tục sự nghiệp. Hiện nay, chùa Thánh Chúa được nhiều du khách biết đến và thường xuyên lui tới để kiếm tìm sự an yên, thanh tịnh.

Bài và ảnh: NGUYÊN ĐỨC