13 tác phẩm sân khấu của các đơn vị nghệ thuật dự Liên hoan Sân khấu thủ đô lần thứ IV năm 2020, trong đó có cả các đơn vị ngoài Hà Nội như: Bắc Giang, TP Hồ Chí Minh, Bạc Liêu ở các loại hình nghệ thuật kịch nói, chèo, cải lương với đề tài lịch sử, dã sử, dân gian, hiện đại đã tạo được không khí sôi nổi cho liên hoan. Mặc dù vậy, nhiều người kỳ vọng liên hoan sẽ thu hút được nhiều đơn vị nghệ thuật tham gia hơn, nhất là khi diễn ra dịp kỷ niệm 1010 năm Thăng Long-Hà Nội. Có đơn vị trên địa bàn Thủ đô những năm trước có tham dự thì năm nay vắng mặt; Thiếu những vở diễn chủ đề Hà Nội mới, nhất là về con người, văn hóa Hà Nội đương đại. Trong khi trước đó không lâu, Liên hoan Sân khấu hình về tượng người chiến sĩ công an nhân dân diễn ra ngay sau đợt giãn cách xã hội thu hút 27 đơn vị tham gia với 33 vở diễn. Một điểm hạn chế nữa được chỉ ra trong liên hoan đó là thiếu kịch bản mới. Nhiều vở diễn dàn dựng lại kịch bản cũ có sáng tạo, mới mẻ nhưng cũng có những vở không đạt chất lượng như mong đợi.

leftcenterrightdel
 Vở diễn "Bạch đàn liễu" được đánh giá cao tại liên hoan. Ảnh: LUCteam

Tuy nhiên, Liên hoan Sân khấu Thủ đô lần này ghi nhận tín hiệu đáng mừng là có sự tham gia của nhiều thành phần sáng tạo là những gương mặt đạo diễn và diễn viên trẻ, đặc biệt là của hai đơn vị Trường Đại học Sân khấu - Điện ảnh Hà Nội (vở “Những người ở lại”) và Trường Đại học Văn hóa Nghệ thuật Quân đội (vở “Huyền thoại Hà Nội”).  Điều đó cho thấy sự quan tâm của thế hệ nghệ sĩ trẻ với sân khấu và sự hy vọng vào lớp nghệ sĩ kế cận có nhiều sáng tạo, tìm tòi cho sân khấu nước nhà.

Và dù vẫn còn những vở diễn làm mới kịch bản cũ được đánh giá là “thất bại” thì cũng có những vở diễn nhận được nhiều lời khen, thuyết phục cả hội đồng giám khảo và khán giả, trong đó phải kể đến “Bạch đàn liễu” (đạo diễn Trần Lực) của Sân khấu LUCteam giành giải Vàng. “Bạch đàn liễu” là tác phẩm của cố nhà viết kịch Xuân Trình, được Trần Lực dựng lại sau 50 năm. Vở diễn phê phán nạn tham nhũng, cửa quyền của một bộ phận cán bộ xã ở làng quê Bắc Bộ hơn 50 năm trước được đạo diễn Trần Lực và biên kịch Đỗ Trí Hùng dàn dựng gọn lại một nửa thời lượng nhưng vẫn mang đầy tính thời sự, hiệu ứng xã hội và ý nghĩa tác giả muốn truyền tải về xây dựng chính quyền, người cán bộ vì dân. Một vở chính kịch, không phải hài kịch nhưng với góc nhìn biếm họa khiến người xem bật lên những tràng cười, không phải cười vui vẻ, giải trí mà cái cười đầy chua chát, cười ra nước mắt, đáng để người xem suy ngẫm. Vẫn cách thể hiện ước lệ đặc trưng của Sân khấu LUCteam, cùng dàn diễn viên nhập vai, diễn xuất tốt đã làm “Bạch đàn liễu” được làm mới hấp dẫn, mang hơi thở thời đại trong một tác phẩm cũ.

“Người tốt nhà số 5” (đạo diễn Tạ Tuấn Minh) của Nhà hát Kịch Việt Nam đoạt giải Vàng cũng là một tác phẩm được dàn dựng từ kịch bản cũ của Lưu Quang Vũ và được đánh giá thành công, giữ được phong cách, cái chất của đơn vị với dàn diễn viên vừa độ chín, tinh tế và có kỹ thuật, diễn rất đời, rất hiện đại thuyết phục người xem, bạn nghề.

Ngoài hai giải Vàng, nhiều tác phẩm tại liên hoan cũng được đánh giá cao, như “Tình sử Thăng Long” của Nhà hát Chèo Hà Nội được đạo diễn Lê Tuấn làm rất bài bản, xử lý mảng miếng vừa đủ, mạch lạc, tạo đất cho dàn nghệ sĩ trẻ khoe được tài năng, giọng hát của mình. Bên cạnh đó các thành phần sáng tạo mỹ thuật và âm nhạc cũng được cho là đồng đều, ấn tượng. “Những người ở lại” của Đại học Sân khấu-Điện ảnh Hà Nội khiến nhiều người ban đầu thấy có vẻ đây là một kịch bản quá sức với các nghệ sĩ. Nhưng dù sân khấu đơn giản, đạo diễn, diễn viên trẻ, đa phần là sinh viên nhưng họ đã chứng tỏ cho khán giả thấy vai trò sáng tạo của yếu tố con người trong nghệ thuật sân khấu. Các diễn viên, dù còn chưa dày dạn kinh nghiệm nhưng đã truyền tải được nội dung, tư tưởng của tác phẩm, phản ánh được không khí của Hà Nội năm 1946 một cách dung dị.

HOÀNG DƯƠNG