Đi từ trung tâm TP Hà Nội qua cầu Vĩnh Tuy là phố Cổ Linh sầm uất, hướng theo phía Nam khoảng 3km là tới thôn Ngô, nơi vẫn lưu giữ nét đẹp của làng quê với cây đa, giếng nước, sân đình. Trong đó, đình thôn Ngô được xem là trung tâm lịch sử, văn hóa của thôn. Ông Nguyễn Đức Khuôn, Ban quản lý Di tích đình-nghè thôn Ngô cho biết: “Theo “Cự Linh xã Thần tích”, đình thôn Ngô thờ hai vị đại vương là Lã Lang và Dược Thiện đã có công với nước, được nhân dân thôn Ngô thờ phụng. Tuy nhiên, theo các cụ truyền miệng thì đình thôn Ngô thờ Linh Lang và Lã Lang. Với niềm tôn kính các vị nhân thần, hiện nay, tại đình thôn Ngô thờ cả 3 vị đại vương này”.
    |
 |
|
Đình thôn Ngô (phường Thạch Bàn, quận Long Biên, TP Hà Nội) vừa được trùng tu, tôn tạo. |
Ở mỗi giai đoạn lịch sử, đình thôn Ngô đều ghi dấu vai trò đấu tranh giải phóng dân tộc. Ông Nguyễn Đức Khuôn kể: "Trong kháng chiến chống thực dân Pháp, đình thôn Ngô là nơi diễn ra nhiều sự kiện lịch sử quan trọng, là cơ sở hoạt động bí mật, nơi cán bộ địa phương thường xuyên hội họp bàn bạc. Tại đây, ngày 1-3 Âm lịch (năm 1951), địch bắt nhân dân ra đình tập trung điểm mục từng người. Bọn giặc lùng sục các xóm, tìm được hầm bí mật ở xóm Đông, bộ đội và du kích đã tự sát dưới hầm không để giặc bắt. Bọn chúng tiếp tục lục soát, bắt được một đồng chí hoạt động cách mạng mang ra sân đình tra tấn và sát hại để uy hiếp người dân. Tuy nhiên, những hành động tàn bạo của địch không lay chuyển được tinh thần của nhân dân thôn Ngô. Trong những năm kháng chiến chống Mỹ, cứu nước, đình thôn Ngô là nơi đóng quân của Kho 205, Tổng cục Hậu cần, Bộ Quốc phòng. Những năm 1967-1972, đình là kho chứa quân nhu, súng đạn và lương thực cung cấp cho chiến trường miền Nam. Và trong những năm 1973-1975, đình được một đơn vị đặc công sử dụng làm doanh trại để học tập và rèn luyện chiến sĩ bổ sung cho chiến trường miền Nam".
Để tưởng nhớ công lao to lớn của các vị thành hoàng, những anh hùng liệt sĩ, hằng năm, vào ngày 10-2 (âm lịch), nhân dân thôn Ngô tổ chức hội làng. Đến dịp này, con em trong thôn Ngô dù đang làm ăn xa hay gần đều tìm về để góp vui cùng quê hương. Đình thôn Ngô còn là nơi hội họp, phổ biến chủ trương, đường lối, chính sách của Đảng của 4 tổ dân phố 8, 9, 10 và 11 trong thôn. Vào mỗi buổi sáng, sân đình thôn Ngô còn là nơi rèn luyện thể dục, thể thao của câu lạc bộ dưỡng sinh. Tham gia câu lạc bộ là các bác, các cụ cao niên trong làng và kết thúc mỗi buổi tập, các thành viên đều tự nguyện dọn dẹp vệ sinh để khuôn viên đình thêm sạch sẽ, thoáng mát.
Các di vật hiện lưu giữ tại đình thôn Ngô có quyển Thần phả “Linh Lang Đại vương”, đạo sắc phong do vua ban, kiệu, hương án, long đình... Ngoài ra, còn có các bức hoành phi, câu đối được sơn son thếp vàng, chạm trổ công phu, tỉ mỉ với các đề tài tứ quý, rồng, mây, hoa lá trông rất lộng lẫy. Nội dung chủ yếu là ca ngợi công đức của Thành hoàng làng và ca ngợi cảnh đẹp của đình thôn Ngô. Trải qua biến động của thời gian, đình thôn Ngô nhiều lần được tu bổ, tôn tạo nhưng không vì thế mà mất đi dáng dấp cổ kính. Là ngôi đình nhỏ, nằm khiêm nhường bên những cây đa, cây sanh cổ thụ, nhưng nhiều năm nay, đình thôn Ngô trở thành một trong những điểm dừng chân của người dân và nhất là các bạn trẻ ưa khám phá, tìm hiểu lịch sử, văn hóa dọc dải ven sông Hồng với dày đặc các di tích lịch sử, cách mạng, làng nghề truyền thống.
Bài và ảnh: HOA LƯ