­QĐND Online – Xã Tân Ước, huyện Thanh Oai, TP Hà Nội được nhiều người biết đến với đặc sản giò, chả Ước Lễ nổi tiếng. Thế nhưng ít ai biết rằng, ở làng quê này còn có một nghề khác cũng nức tiếng khắp nơi với sản phẩm mũ, nón lá đa dạng. Thời điểm này, làng nghề khá nhộn nhịp để chuẩn bị cho đợt hàng hè sắp tới.

Nghề làm mũ, nón lá ở Tri Lễ đã có từ hàng thế kỷ trước, hoàn toàn bằng thủ công. Sản phẩm mũ, nó lá của làng nghề khá đa dạng. Từ chiếc nón lá quai thao đến nón Xuân Kiều (nón Ba Đồn), nón mẹt, nón kiểu Pháp và gần đây là nón lá Lâm Xung.

Ông Nghiêm Phú Thực, một người làm nón lâu năm ở làng cho biết: “Chiếc nón lá Lâm Xung xuất phát từ niềm đam mê phim ảnh. Cách đây hơn chục năm, ông Nghiêm Phú Đáo-một thợ nghề trong làng đã mày mò làm thử mẫu nón lá này của nhân vật Lâm Xung trong bộ phim Thủy Hử của Trung Quốc. Sản phẩm được nhiều người ưa chuộng nên các hộ làm nghề trong làng học làm theo”.

Lá được chọn để làm mũ, nón là lá cọ do người dân thu mua ở các tỉnh Tuyên Quang, Phú Thọ. Đây là những chiếc lá cọ non, không bị rách nát, tán to và trắng. Phơi lá là một khâu quan trọng. Mùa hè, chỉ phơi độ 3 nắng là được. Mùa đông, phải phơi mất cả nửa tháng. Đến làng Tri Lễ những ngày này, du khách dễ dàng thấy cảnh lá cọ được phơi ở khắp nơi. Dọc đường làng, ngõ xóm đến các mái nhà.

Hiện nay, làng Tri Lễ có khoảng 80% người dân làm mũ, nón lá. Công việc nhẹ nhàng, đòi hỏi sự khéo léo nhưng từ người già đến trẻ nhỏ, ai cũng biết làm. Trung bình, tiền công của một người làm nghề có thể được 50.000 đồng/ngày.

Sản phẩm mũ, nón lá làm ra đến đâu được các thương lái thu mua, chở đi khắp các miền quê trong cả nước để bán. Thị trường các nước Trung Quốc, Hàn Quốc, Nhật Bản cũng tiêu thụ khá nhiều mặt hàng này.

Trải qua nhiều giai đoạn thăng trầm, nghề làm mũ, nón lá ở Tri Lễ vẫn gắn bó với người dân nơi đây. Họ vẫn chăm chỉ, cần mẫn và luôn tìm tòi, sáng tạo để làm phong phú thêm các sản phẩm của làng nghề, đáp ứng ngày một tốt hơn thị hiếu của khách hàng.

Lá cọ được phơi khô, chọn lọc và cắt, là thẳng đều.
Xếp lá và tạo dáng cho mũ trước khi khâu.
 
Nhiều người có thể làm được 20 chiếc mũ, nón trong một ngày.
Mũ nón được tập kết chờ thương lái mang đi tiêu thụ.
Bài và ảnh:  HOÀI AN