Trong mỗi hộp mứt Tết như gói gọn cả tinh hoa của đất trời, từ vị ngọt bùi của mứt bí, cay nồng của mứt gừng đến vị chua dịu của mứt quất hay thơm mát của mứt hạt sen…Khi thưởng thứ quà tinh túy ấy trong tiết trời se lạnh và cùng người thân nhâm nhi chén trà nóng khiến lòng người như ấm lại.

Trong tiết trời mưa xuân lất phất bay, chúng tôi đến đến làng nghề sản xuất mứt Tết Xuân Đỉnh vào những ngày giáp Tết Kỷ Hợi 2019. Đây là một trong những làng nghề truyền thống làm bánh mứt kẹo nổi tiếng của Hà Nội từ những thế kỷ 19.

Theo ông Dũng, chủ cơ sở sản xuất bánh mứt kẹo “ Sinh Hùng” ở phường Xuân Đỉnh (quận Bắc Từ Liêm, Hà Nội ), từ năm 1972, gia đình ông là cơ sở đầu tiên trong làng bắt đầu sản xuất mứt Tết. Gia đình ông duy trì nghề này đến nay đã là đời thứ ba. Các sản phẩm chủ yếu là những loại mứt truyền thống như mứt bí,  gừng, lạc, cà chua, táo, quất... Trong đó mứt bí vẫn là một trong những hương vị đặc trưng nhất, thời gian đầu cách thức làm vẫn còn thủ công và thô sơ, sau này khi cuộc sống tiên tiến hơn thì máy móc và công nghệ khép kín mới được đưa vào trong sản xuất.

Để làm ra được món mứt ngon đúng hương vị thì không dễ chút nào, từ khâu lựa chọn nguyên liệu phải là những loại củ quả tươi đạt đến độ ngọt nhất định, đòi hỏi người làm nghề phải có kinh nghiệm, tâm huyết mới có thể tạo ra những miếng mứt thơm ngon mà vẫn giữ được hương vị của củ quả lúc ban đầu.

leftcenterrightdel
Những hộp mứt Tết truyền thống.

Trước đây, mỗi dịp giáp Tết, đến Xuân Đỉnh chúng ta thường được chứng kiến cảnh tắc đường vì khách xếp hàng dài để có thể mua được những hộp mứt truyền thống về thắp hương ông bà, tổ tiên hoặc làm quà biếu. Nhưng bây giờ đến làng nghề này chỉ còn lác đác vài ba nhà bán lẻ, lượng khác mua cũng thưa thớt. Cũng theo chủ cơ sở Sinh Hùng, đơn đặt hàng và doanh thu từ sản phẩm mứt Tết giảm đáng kể trong các năm gần đây. Những năm trước, cả làng nghề có đến 30 cơ sở sản xuất mứt Tết thì đến nay số lượng còn lại chỉ đếm trên đầu ngón tay. “Bán, sản xuất mứt Tết ở Xuân Đỉnh bây giờ chủ yếu là để duy trì nét văn hóa truyền thống của cha ông để lại. Tuy nhiên, không biết chúng tôi sẽ cầm cự được đến bao lâu nữa, hay đành chấp nhận để mất đi nghề truyền thống”, ông Dũng, chủ cơ sở sản xuất bánh mứt kẹo Sinh Hùng chia sẻ.

Qua tìm hiểu chúng tôi được biết, nghề làm mứt truyền thống ở Xuân Đỉnh gặp khó khăn do đầu ra của sản phẩm bởi sự cạnh tranh của nhiều loại mứt Tết đa dạng trên thị trường hiện nay. Thiết nghĩ, để bảo tồn, phát triển làng nghề mứt Tết truyền thống Xuân Đỉnh cần có sự chung tay vào cuộc của các cấp, các ngành; đồng thời là sự cố gắng của các cơ sở sản xuất, hộ gia đình làm nghề với những cam kết về chất lượng sản phẩm... 

Bài, ảnh: LAN ANH