Trừ món chả cá được khẳng định do gia tộc họ Đoàn sáng tạo ngay tại đất kinh kỳ, hầu hết các món ăn nổi tiếng đều được các nhóm lưu dân mang đến Hà Nội. Nhờ vị trí là mảnh đất hội tụ ngàn văn văn vật mà ẩm thực Hà Nội đa dạng, phong phú đi vào câu ca truyền miệng: “Nào hàng kẹo lạc, phở xào, ngô bung/ Lại thêm bánh rán kẹo vừng/ Rau dưa đủ cả, chè thang chả giò/ Ồn ào chuyện nhỏ chuyện to/ Líu lo du khách, bánh bò bán rao...”. Rồi sau đó với “Hà Nội băm sáu phố phường” (Thạch Lam), “Phở” (Nguyễn Tuân), “Thú ăn chơi người Hà Nội” (Băng Sơn)… đã đưa món ăn Hà Nội vào những trang văn, nâng tầm chuyện ẩm thực thành nghệ thuật.
    |
 |
|
Bìa cuốn sách “Lê la quà vặt”. |
“Lê la quà vặt” (NXB Trẻ) của họa sĩ Đặng Hồng Quân và nhà văn Nguyễn Trương Quý muốn tiếp nối mục đích tôn vinh ẩm thực Hà Nội, với hầu hết các món ăn nổi tiếng: Phở, bún chả, bún ốc, xôi xéo, cốm, bánh rán… Hình thức, cách trình bày cuốn sách lại là sự mới mẻ, mang tính mở đầu cho một dòng sách artbook (sách nghệ thuật). Đó là thể loại sách không cần nhiều chữ mà vẫn đầy đủ nội dung, tăng cường tranh ảnh minh họa. Với chủ đề ẩm thực, các tác giả đã lựa chọn những nét vẽ vui nhộn làm nội dung chính. Thông qua ngôn ngữ tranh biếm họa, họa sĩ Đặng Hồng Quân đã biến câu chuyện ẩm thực trở nên gần gũi với đông đảo người đọc, nhất là với những người trẻ. Khi có những bức tranh sôi động, không thể thiếu lời dẫn, lời bình, đối thoại… làm nhiệm vụ như là chú thích nội dung bức tranh. Với tài biên tập của nhà văn Nguyễn Trương Quý, phần chữ vẫn thể hiện sự vui vẻ mà không buông tuồng, vẫn có thể giới thiệu nguồn gốc, cách chế biến, địa chỉ hàng quán và đặc biệt là “mách nước” kinh nghiệm thưởng thức một cách trọn vẹn.
Họa sĩ Đặng Hồng Quân là người ấp ủ ý tưởng cuốn sách từ 9 năm trước bởi anh lo ngại sự tinh túy mà dân dã của ẩm thực Hà Nội sẽ mất đi bởi món ăn nhanh ở thời toàn cầu hóa. Có thể lo ngại đó hơi quá bởi người Hà Nội trải qua bao thăng trầm biến thiên lịch sử vẫn là những thực khách cầu kỳ, kỹ tính, chọn ngon tinh chứ không chỉ cần sang trọng. Đó là lý do vì sao chục năm về trước có vài hệ thống cửa hàng phở sang trọng được mở ra nhưng không bám trụ được bởi món phở được nấu “công nghiệp”, không có bản sắc riêng.
Được biết, phiên bản tiếng Anh của cuốn sách sẽ được phát hành trong năm 2018. Hy vọng cuốn sách sẽ trở thành một sản phẩm giới thiệu ẩm thực-thế mạnh của du lịch Hà Nội tới bạn bè năm châu.
Bài và ảnh: MỘC LAN