Tác phẩm của nghệ nhân làng nghề Kiêu Kỵ lên sàn đấu giá

Tuy nhiên, sau khi Luật Đấu giá tài sản năm 2016 được ban hành (có hiệu lực từ ngày 1-7-2017) cùng với sự cho phép của UBND TP Hà Nội, tới đây ngày 19-8, những sản phẩm độc đáo của các nghệ nhân làng nghề Kiêu Kỵ sẽ có mặt trong sàn đấu giá trực tiếp lần đầu tiên được tổ chức tại Hà Nội, được luật pháp bảo hộ.

Khởi nguồn từ thời Hậu Lê, làng nghề quỳ vàng Kiêu Kỵ có lúc thịnh, lúc suy, có thời gian tưởng sẽ mai một như một số làng nghề khác của Kinh đô Thăng Long xưa, nhưng cho đến nay, Kiêu Kỵ là làng nghề duy nhất ở Việt Nam lưu truyền, gìn giữ nghề làm quỳ vàng, quỳ bạc. Tổ nghề của làng Kiêu Kỵ là ông Nguyễn Quý Trị, đỗ Tiến sĩ đời Cảnh Hưng (1740-1786), từng giữ tới chức Binh Bộ Tả Thị Lang. Trong một lần đi sứ sang Trung Quốc, thấy có nghề dát vàng bạc để sơn son thếp vàng hoành phi, câu đối, tượng…, với sự hiếu kỳ, ông đã tìm hiểu và học nghề để mong khi về quê hương phổ biến cho người dân trong làng một nghề để kiếm sống. 

Để làm ra một lá quỳ từ nguyên liệu vàng, bạc thật, các nghệ nhân phải thực hiện 20 công đoạn, mà theo Nghệ nhân Ưu tú Lê Bá Chung, công đoạn nào cũng cần có kinh nghiệm, kỹ thuật tỉ mỉ và thao tác tinh xảo, đòi hỏi sự kiên trì, cần mẫn. Từ việc xây lò kín và thấp, dùng mùn cưa trộn với keo da trâu viên nhỏ đốt dưới chiếc nồi ang để tạo bồ bóng, làm mực “lướt” quỳ, vàng phải đập mỏng đều, không rách… Một nghệ nhân giỏi có thể đập một chỉ vàng thành 980 lá quỳ có diện tích hơn một mét vuông. Tài chế tác vàng quỳ của các nghệ nhân làng Kiêu Kỵ được đánh giá chưa có ngành công nghiệp nào làm được, kể cả ngành công nghiệp dát vàng nổi tiếng của Nhật Bản. Thực tế cho thấy, sản phẩm vàng quỳ và bạc quỳ do dân làng Kiêu Kỵ làm đã đáp ứng được yêu cầu của các nghệ nhân sơn son thếp vàng, bạc và các họa sĩ vẽ tranh sơn mài nhiều năm nay, không chỉ nổi tiếng trong nước mà vươn rộng ra thế giới.

Trong phiên đấu giá công khai đầu tiên tại Hà Nội tới đây do Công ty Cổ phần Đấu giá số 5-quốc gia tổ chức, bên cạnh 3 cổ vật: Bình đồng văn hóa Đông Sơn (niên đại cách ngày nay 2000 năm), thạp gốm hoa nâu thời Trần (thế kỷ 13-14), hộp pháp lam hoàng cung triều Nguyễn (giữa thế kỷ 19) và bộ trang sức 2 viên đá ruby sao Yên Bái, các nghệ nhân làng nghề Kiêu Kỵ giới thiệu 5 pho tượng Hưng Đạo Đại Vương Trần Quốc Tuấn. 5 pho tượng do Nghệ nhân Ưu tú Lê Bá Chung và các thợ chế tác của gia đình thực hiện công đoạn dát vàng 9999, cao 66cm, có giá khởi điểm 100 triệu đồng/tượng. Nghệ nhân Lê Bá Chung kể, năm 2016, ông được mời phục chế lại Long cung thờ Đức vua Trần tại Nam Định và phương đình đền Cửa Ông (Cẩm Phả, Quảng Ninh)-nơi có rất nhiều tượng thờ các nhân vật nổi tiếng của triều Trần. Với nhân duyên đó, ông đã nảy ý tưởng dát vàng các pho tượng Hưng Đạo Đại Vương Trần Quốc Tuấn để tỏ lòng thành kính với một vị anh hùng dân tộc mà cuộc đời và sự nghiệp gắn liền với với những chiến công hiển hách của quân dân Đại Việt. Để có được tác phẩm như ý, ông đã đặt nghệ nhân đúc đồng Dương Bá Tân (Ý Yên, Nam Định) đúc 5 pho tượng Hưng Đạo Đại Vương bằng đồng.

Ông Phùng Đắc Quản, Phó chủ tịch UBND xã Kiêu Kỵ, Chủ tịch Hội làng nghề Kiêu Kỵ phấn khởi cho biết, UBND TP Hà Nội cho phép tổ chức bán đấu giá các sản phẩm làng nghề truyền thống mở ra tiền lệ rất tốt, bên cạnh cơ hội để các sản phẩm làng nghề được định giá đúng chất lượng, đúng giá trị, tạo sự tin tưởng còn là cơ hội quảng bá sản phẩm làng nghề để khách hàng trong và ngoài nước biết đến tài năng, tâm huyết cũng như văn hóa truyền thống của người dân làng nghề Kiêu Kỵ.

CHÂU XUYÊN