Du khách tham quan Bảo tàng Phụ nữ Việt Nam (36 Lý Thường Kiệt, Hà Nội) thời gian qua luôn tìm đến không gian nghệ thuật đương đại, nơi đang trưng bày các tác phẩm của họa sĩ Nguyễn Xuân Lam với tên gọi “Cuộc gặp gỡ xưa-nay”. Đây là triển lãm thứ hai của Nguyễn Xuân Lam nối tiếp triển lãm “Vẽ lại tranh dân gian” tổ chức cách đây hai năm. Nếu triển lãm trước là những bức tranh treo tường kích cỡ nhỏ thì lần này, những bức tranh vẽ lại được trưng bày với kích thước lớn, ấn tượng cho người xem bởi những đàn gà, đàn chuột như đang “chạy” trên tường, chim hạc như muốn tung cánh... Họa sĩ Xuân Lam chia sẻ: “Khi đang làm luận án tốt nghiệp, tôi có vào Bảo tàng Mỹ thuật để xem tranh. Vô tình, tôi đi vào khu vực tranh dân gian rất đẹp nhưng ít người ghé thăm. Từ đó, tôi có ý tưởng thực hiện những sản phẩm tranh dân gian của riêng mình, bằng cách kết hợp giữa hội họa và đồ họa. Thêm vào đó, tranh dân gian thường được mọi người mua để tặng nhau, treo trong nhà. Nhưng ngày nay, dường như phong tục này biến mất. Tôi nghĩ tổ chức triển lãm vào dịp cuối năm sẽ làm sống lại những ký ức, nét đẹp văn hóa xưa”.
    |
 |
|
Triển lãm thu hút đông đảo người xem. |
20 tác phẩm được lựa chọn giới thiệu tại triển lãm là những bức vẽ lại các tác phẩm tranh dân gian truyền thống Việt Nam như: Bức “Chim hạc” thuộc dòng tranh thờ ở Nghệ An, bức “Chuột rước rồng” tranh Đông Hồ (Bắc Ninh), “Xích hổ” tranh Hàng Trống (Hà Nội)… Đặc biệt là hình tượng người phụ nữ Việt Nam trong các bức tranh “Tố nữ”, “Bà Chúa thượng ngàn” (tranh Hàng Trống), “Trưng Nữ Vương khởi nghĩa” (tranh Đông Hồ)… Ban đầu, họa sĩ Xuân Lam băn khoăn việc giữ màu gốc hay tạo màu mới cho tác phẩm. Để hài hòa giữa nét cổ kính và hiện đại, anh quyết định giữ lại hầu hết phần tạo hình theo nguyên bản gốc của nghệ nhân, chỉ thêm thắt một vài chi tiết nhỏ để trang trí. Các bức tranh được vẽ tay nhằm giữ sự mộc mạc, thô ráp của chất liệu chì. Sau đó, tác phẩm được xử lý màu bằng đồ họa để mang tới cảm giác mới mẻ, hiện đại và uyển chuyển.
Dưới bàn tay của họa sĩ Xuân Lam, các tác phẩm dân gian đã vượt qua khuôn khổ thông thường của những bức tranh, khẳng định sức sống tươi mới của mình trong dòng chảy văn hóa đương đại. Đặc biệt, các họa tiết, mô típ tranh dân gian được in hiện đại trên những sản phẩm tiêu dùng quen thuộc như: Áo, túi xách, sổ ghi chép… Cách làm của họa sĩ 26 tuổi này đã mở ra một cuộc đối thoại giữa những giá trị xưa cũ và vẻ đẹp mới lạ, giữa cổ điển và hiện đại, giữa người xem với chính những tác phẩm chân thực và độc đáo.
Bài và ảnh: HÀM ĐAN