Thời khắc đêm 25, rạng sáng 26-12-1972, hàng loạt máy bay B-52 ồ ạt rải bom xuống Khâm Thiên. Nhà trẻ, lớp học, nhà dân... chất chồng trong những đổ nát, hoang tàn. Vệt bom ấy của quân thù đã không khuất phục được lòng căm hờn và ý chí quật cường của quân và dân Hà Nội. Khi những đợt bom đầu tiên ngừng tiếng, các lực lượng dân quân, tự vệ, bộ đội nhanh chóng cứu chữa người bị thương và bố phòng trận địa với những làn "lửa trời" quật lại B-52 quân thù.
    |
 |
| Đài tưởng niệm Khâm Thiên. |
Ngay thời khắc đó, họa sĩ Nguyễn Tự đã nặn một bức tượng bằng đất lấy nguyên mẫu một phụ nữ ở phố Khâm Thiên đã nằm lại dưới bom B-52 của quân thù. Sau đó, bức tượng được họa sĩ và các đồng nghiệp đắp bằng xi măng trong 18 ngày đêm không ngừng nghỉ để dựng nên một tượng đài về sự bất khuất trong bom đạn của quân và dân Hà Nội. Bức tượng cao 2,4m, khắc họa hình ảnh người phụ nữ đạp trên quả bom chưa nổ, hai tay nâng em bé đã tạc nên một dấu ấn căm hờn để biến đau thương thành sức mạnh.
Năm 1979, Khu di tích Khâm Thiên được công nhận là Di tích lịch sử cấp quốc gia. Đến năm 1997, bức tượng được đặt tên là Đài tưởng niệm Khâm Thiên. Năm 2000, tượng đài được đúc bằng đồng theo nguyên mẫu tượng xi măng, đặt đúng vị trí tượng cũ. Bức tượng nguyên mẫu ngày nay vẫn được bảo quản trong phòng lưu niệm, nơi trưng bày các hình ảnh về Khâm Thiên trong 12 ngày đêm khói lửa.
Ngày nay, đến khuôn viên Khu di tích Khâm Thiên, đặt một bông hoa thành kính trước đài tưởng niệm, ai cũng bồi hồi nhớ lại ngày tháng đau thương, mất mát nhưng cũng đầy kiêu hùng của nhân dân khu phố Khâm Thiên nói riêng và quân dân Hà Nội nói chung. Nơi đây trở thành địa điểm giáo dục truyền thống cho thế hệ trẻ. Các nhà trường trên địa bàn và lân cận thường tổ chức buổi ngoại khóa đưa học sinh đến dâng hương tại đài tưởng niệm và nghe các nhân chứng kể lại câu chuyện lịch sử những năm kháng chiến.
Trong những ngày này, nhân dịp kỷ niệm 45 năm Chiến thắng "Hà Nội-Điện Biên Phủ trên không", khu di tích đón thêm nhiều người dân, du khách và các em học sinh đến dâng hương tưởng niệm. Tất cả cùng về đây để ôn lại một quá khứ hào hùng có cả máu và hoa của những người dân đã trở thành bất tử cùng với chiến thắng B-52 lừng lẫy trên bầu trời Hà Nội./.
Bài và ảnh: MINH TIẾN